- نظام احراز صلاحیت شخص دوم (2nd party certification scheme): یک نظام گواهی کردن اشخاص است که در آن صلاحیت اشخاص مطابق با الزامات کارفرما احراز میشود و گواهینامههای صلاحیت تحت اعتبار کارفرما است. به عنوان مثال گواهینامههایی که مطابق با SNT-TC-1A، ANSI/ASNT CP-189، EN-4179 یا AIA-NAS-410 صادر میشوند، جز این دسته از گواهینامهها هستند.
- نظام احراز صلاحیت شخص سوم (3rd party certification scheme): یک نظام گواهی کردن اشخاص است که در آن صلاحیت اشخاص توسط نهادی مستقل از کارفرما گواهی میگردد. این نهاد مستقل نیز لازم است توسط یک نهاد اعتبار بخشی مورد تائید IAF مطابق با الزامات استاندارد ISO/IEC 17024 تائید صلاحیت شده باشد. گواهینامههای صادر شده مطابق با الزامات ISO 9712 جز این دسته از گواهینامهها هستند.
-نهاد اعتبار بخشی (accreditation body): نهاد مرجعی که اعتبار بخشی مینماید. در ایران این نهاد به عنوان مرکز ملی تائید صلاحیت نام گذاری شده است. این نهاد مطابق با الزامات استاندارد ISO/IEC 17011 اعتبار خود را از IAF و ILAC دریافت مینماید.
- نهاد مجاز احراز شرایط (authorized qualification body): نهادی مستقل از کارفرما که توسط نهاد گواهی کننده برای آمادهسازی و برگزاری امتحانهای احراز شرایط مجاز شناخته شده است.
- امتحان پایه (basic examination): امتحان کتبی در سطح 3 که دانش داوطلب در علم مواد، فناوری ساخت، انواع ناپیوستگیها، نظام احراز شرایط و گواهی کردن و اصول پایه روشهای آزمون غیر مخرب الزامی در سطح 2 را نشان میدهد.
- داوطلب (candidate): فرد متقاضی احراز شرایط و گواهی که تحت نظارت کارکنان واجد شرایط مورد تایید نهاد گواهی کننده، تجربه به دست آورده است.
- گواهینامه (certificate): مدرک صادر شده مطابق مقررات تعیین شده توسط نهاد گواهی کننده که نشان میدهد شخص نام برده شایستگیهای تعریف شده در گواهینامه را اثبات کرده است.
- نهاد گواهی کننده ( certification body): نهادی که روشهای اجرایی گواهی کردن را طبق الزامات تعیین شده اجرا میکند.
- گواهی کردن (certification): روش اجرایی مورد استفاده نهاد گواهی کننده جهت تایید اینکه الزامات احراز شرایط برای یک روش، سطح و شاخه برآورد و منجر به صدور گواهینامه شده است.
- کارفرما (employer): سازمانی که داوطلب به طور مستمر برای آن کار میکند.
- مرکز امتحان (examination center): مرکزی تایید شده از طرف نهاد گواهی کننده که امتحانهای احراز شرایط در آن برگزار میشود.
- ممتحن (examiner): شخص دارای گواهی نامه سطح سه در روش و محصول یا شاخه صنعتی که به منظور برگزاری، نظارت و نمره دهی احراز شرایط، توسط نهاد گواهی کننده مجاز شناخته شده است.
- امتحان عمومی (general examination): امتحان کتبی در سطح 1 و 2 که مرتبط با مبانی یک روش آزمون غیر مخرب است.
- تجربه صنعتی (industrial experience): تجربه قابل قبول برای نهاد گواهی کننده در کاربرد روش آزمون غیر مخرب در شاخه مورد نظر که تحت نظارت فرد واجد شرایط به دست آمده، و جهت دستیابی به مهارت و دانش لازم برای برآورده ساختن الزامات احراز شرایط، مورد نیاز است.
- ناظر امتحان (invigilator): فردی که توسط نهاد گواهی کننده جهت نظارت بر امتحانات مجاز شمرده میشود.
- مجمع بین المللی اعتباربخشی (International Accreditation Forum): مجمع بین المللی نهادهای اعتباربخشی ارزیابی انطباق و سایر نهادهای علاقمند به ارزیابی انطباق در زمینه های سیستم های مدیریت (ISO/IEC 17021)، محصولات، خدمات (ISO/IEC 17065)، اشخاص (ISO/IEC 17024)، و سایر برنامههای مشابه ارزیابی انطباق است.
- مجمع بین اللملی اعتباربخشی آزمایشگاه (International Laboratory Accreditation Cooperation): سازمان بین المللی اعتباربخشی است که در تأیید اعتبار نهادهای ارزیابی انطباق از جمله فرایندهای کالیبراسیون (ISO/IEC 17025)، آزمون (ISO/IEC 17025)، آزمایشگاههای پزشکی (ISO 15189)، نهادهای بازرسی (ISO/IEC 17020)، نهادهای آزمون مهارت (ISO/IEC 17043) و تولید کنندگان مواد مرجع (ISO 17034) فعالیت دارد.
- آموزش تخصصی شغلی (job-specific training): آموزش ارائه شده توسط کارفرما یا نماینده وی به دارنده گواهینامه در زمینههایی از آزمونهای غیر مخرب ویژه محصولات، تجهیزات و روش های اجرایی آزمون غیر مخرب کارفرما، و کدها، استانداردها و مشخصات و روش های اجرایی که منجر به اعطای مجوز فعالیت میشود.
- امتحان روش اصلی (main-method examination): امتحان کتبی در سطح 3 که دانش عمومی و تخصصی داوطلب و توانایی وی در نوشتن روش های اجرایی برای روش آزمون غیر مخرب به کار رفته در بخشهای صنعت یا محصول که برای آنها گواهی درخواست شده است را نشان میدهد.
- سوال امتحان چند گزینه ای (multiple-choice examination question): سوالی با چهار پاسخ بالقوه که فقط یک مورد صحیح و سه مورد باقی مانده نادرست یا ناقص است.
- دستورالعمل آزمون غیر مخرب (NDT instruction): شرح نوشته شده مراحل دقیق انجام آزمون که قرار است طبق یک استاندارد، کد، مشخصات و یا روش اجرایی آزمون غیر مخرب تعیین شده دنبال میشود.
- روش آزمون غیر مخرب (NDT method): زمینه تخصصی که یک اصل فیزیکی را در آزمون غیر مخرب به کار میبرد. به عنوان مثال آزمون فراصوتی.
- روش اجرایی آزمون غیر مخرب (NDT procedure): شرح نوشته شده همه پارامترها و اقدامات احتیاطی اساسی است که قرار است هنگام انجام آزمون غیر مخرب روی محصولات طبق استانداردها، کدها یا مشخصات به کار گرفته شود.
- فن آزمون غیر مخرب (NDT technique): شیوه خاصی از به کارگیری یک روش آزمون غیر مخرب است به عنوان مثال آزمون فراصوتی غوطه وری.
- آموزش آزمون غیر مخرب (NDT training): فرآیند آموزش نظری و عملی روش آزمون غیر مخرب که به صورت دورههای آموزشی بر اساس سرفصلهای مصوب نهاد گواهی کننده به منظور گواهی کردن اجرا میشود.
- مجوز فعالیت (operating authorization): ابلاغیه کتبی صادر شده توسط کارفرما که فرد را بر اساس دامنه کاربرد گواهینامه برای انجام وظایف معینی مجاز میکند.
- امتحان عملی (practical examination): ارزیابی مهارتهای عملی که در آن داوطلب میزان آشنایی و توانایی خود را در انجام آزمون نشان میدهد.
- احراز شرایط (qualification): نشان دادن توانایی جسمانی، دانش، مهارت، آموزش و تجربه لازم برای انجام صحیح وظایف مربوط به آزمون غیر مخرب است.
- امتحان احراز شرایط (qualification examination): امتحانی است که برای ارزیابی دانش عمومی، تخصصی، عملی و مهارت داوطلب توسط نهاد گواهی کننده و یا نهاد مجاز احراز شرایط برگزار میشود.
- نظارت فرد واجد شرایط (qualified supervision) : نظارت بر داوطلب در حال کسب تجربه، توسط کارکنان آزمون غیر مخرب که در همان روش تحت نظارت، دارای گواهی نامه باشند یا توسط کارکنان فاقد گواهینامه که بر طبق نظر نهاد گواهی کننده دارای دانش، مهارت، آموزش و تجربه لازم برای اجرای صحیح چنین نظارتی هستند.
- شاخه (sector): بخش ویژهای از صنعت یا فن آوری که در آن شیوههای خاصی از آزمون غیر مخرب به کار میرود و نیازمند دانش، مهارت، تجهیزات یا آموزش تخصصی مربوط به محصول است. یک شاخه میتواند به عنوان یک محصول (قطعات ریخته گری شده) یا یک صنعت (هوا و فضا) تفسیر شود.
- وقفه قابل توجه (significant interruption): عدم فعالیت یا تغییر در فعالیت فرد گواهی شده به مدت بیش از یکسال متوالی یا دو یا چند بازه زمانی که مجموع آنها بیش از دو سال باشد و باعث بازماندن فرد از اجرای وظایف مرتبط با روش و شاخههای مربوط در دامنه کاربرد گواهی شود.
تعطیلات رسمی یا دورههای بیماری یا دوره های آموزشی کمتر از 30 روز در محاسبه وقفه منظور نمیشود.
- امتحان تخصصی (specific examination): امتحان کتبی در سطح یک یا دو مرتبط با فنون آزمون غیر مخرب به کار رفته در شاخههای خاص که دانش محصولهای مورد آزمون و کدها، استانداردها، مشخصات، روش های اجرایی و معیارهای پذیرش را شامل میشود.
- مشخصات (specification): به مدرک بیان کننده الزامات اطلاق میشود.
- آزمونه (specimen): نمونهای که در امتحانهای عملی استفاده میشود- احتمالا شامل پرتونگاشتها و مجموعه دادهها و معرف محصولاتی است که به طور معمول در آن شاخه کاربردی تحت آزمون قرار میگیرند.
آزمونه میتواند بیش از یک سطح یا حجم برای آزمون داشته باشد.
- گزارش اصلی آزمونه (specimen master report): پاسخ مرجع که بیانگر نتیجه بهینه برای یک امتحان عملی یا مجموعه تعریف شدهای از شرایط معین(نوع تجهیزات، تنظیمات، سازو کار و آزمونه) میباشد و گزارش آزمون داوطلب بر اساس آن نمره دهی میشود.
- نظارت (supervision): فعالیت هدایت به کارگیری آزمون غیر مخربی که توسط دیگر کارکنان آزمون غیر مخرب اجرا شده است و شامل کنترل اقدامات مربوط به آماده سازی آزمون، اجرای آزمون و گزارش دهی نتایج است.
- صحهگذاری (validation): فعالیتی که نشان میدهد یک روش اجرایی تصدیق شده، در عمل کارآمد است و وظیفه مورد نظر را برآورده میسازد و معمولا با مشاهده حضوری، نمایش عملی، آزمونهای آزمایشگاهی یا میدانی یا آزمایشهای منتخبه به انجام میرسد.
- تمدید (renewal): روش اجرایی تایید مجدد گواهی نامه بدون انجام امتحان در هر زمان تا پنج سال پس از موفقیت در یکی از امتحانهای اولیه، تکمیلی یا تجدید گواهینامه است.